Сітуацыя з палітзняволенымі ў Беларусі застаецца напружанай. На жаль, жанчыны складаюць значную частку тых, хто падвяргаецца палітычнаму пераследу і пазбаўленню волі. Паводле звестак юрыста і праваабаронцы Паўла Сапелкі, на 1 красавіка бягучага года сярод 1208 палітзняволеных 156 – жанчыны, што складае 13%. Сярод былых палітзняволеных гэты адсотак яшчэ вышэйшы – 15%.
Гэты факт асабліва трывожны на фоне агульнай статыстыкі па колькасці жанчын у месцах пазбаўлення волі ў Беларусі. Як адзначае Павел Сапелка, удзельная вага жанчын сярод усіх зняволеных у нашай краіне надзвычай высокая – больш за 10%, і гэта апошнія афіцыйныя звесткі. Пасля 2018 года такія звесткі ў Беларусі не публікаваліся.
«Але даследчыкі з Акадэміі Міністэрства ўнутраных спраў кажуць пра тое, што зараз прыблізна такія ж суадносіны – 10% ад усіх асуджаных», – кажа Павел Сапелка.
Для параўнання, у суседніх Еўрапейскіх краінах сітуацыя выглядае інакш. У Літве жанчыны складаюць толькі 4,5% ад агульнай колькасці зняволеных, у Польшчы – каля 5%. Нават у Расіі гэты паказчык быў крыху ніжэйшы (10% па стане на 2019 г. – заўв.), а ў Францыі – усяго 3,2%. Беларусь па долі жанчын у зняволенні апярэджвае большасць Еўрапейскіх краін, саступаючы толькі Андоры. Там адсотак асуджаных жанчын склаў 11,5%.
«Трэба яшчэ заўважыць, што жанчыны сярод палітзняволеных таксама складаюць значную частку – 13%, па стане на 1 красавіка гэтага года (1208 палітзняволеных, з якіх 156 – жанчыны). А сярод былых палітзняволеных яшчэ большы адсотак – 15%», – падкрэслівае Павел Сапелка.
Высокі працэнт жанчын сярод палітзняволеных на фоне і без таго значнай долі жанчын у месцах пазбаўлення волі паказвае на сур’ёзныя праблемы з захаваннем правоў жанчын у Беларусі. Гэтая статыстыка патрабуе не толькі ўвагі праваабаронцаў, але і шырокага грамадскага абмеркавання. Неабходна дамагацца вызвалення ўсіх палітзняволеных і перагляду спраў, якія могуць быць палітычна матываванымі.
25 чэрвеня 2025 года мы – установа «Лекары за праўду і справядлівасць» – праводзім праваабарончую канферэнцыю па тэме жаночага здароўя ў зняволенні. Адным са спікераў канферэнцыі будзе юрыст, праваабаронца Павел Сапелка. Ён праводзіць даследаванне на тэму «Жанчына ў беларускай турме. Правы зняволеных жанчын і беларускія рэаліі ў кантэксце правоў чалавека» і прадставіць на канферэнцыі яго вынікі.
